Lịch sử người Hà Nhì

Người Hà Nhì còn có tên gọi khác là Hà Nhì Cồ Chồ, Hà Nhì Nà Mi và Hà Nhì Đen. Địa bàn sinh sống chủ yếu ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam. Nghành nghề chủ yếu là nông nghiệp trồng lúa nước, làm nương rẫy và chăn nuôi gia súc gia cầm. Tại Việt Nam, người Hà Nhì là một trong 53 nhóm dân tộc thiểu số, có văn hóa lâu đời, rất phong phú về bản sắc văn hóa và phong tục tập quán.

Lịch sử người Hà Nhì

Người Hà Nhì có nguồn gốc từ người Khương Cổ, di cư từ cao nguyên Tây Tạng xuống phía Nam Trung Hoa cách ngày nay khoảng 1700 năm. Theo truyền thuyết, người Hà Nhì có nguồn gốc từ người Di, tách biệt và tạo nên nhóm tộc người Hà Nhì khoảng 50 đời về trước. Tuy nhiên, về nguồn gốc người Hà Nhì đến nay còn chưa rõ ràng, lịch sử nguồn gốc người Hà Nhì vẫn chỉ là truyền thuyết hoặc suy đoán.

Lịch sử người Hà Nhì di cư tới Việt Nam

Cũng giống như nhiều nhóm dân tộc khác như Thái, H’mông, Dao, Giáy…, người Hà Nhì có mặt tại Việt Nam từ rất sớm, khoảng thế kỷ thứ 8 sau công nguyên (Theo thư tịch cổ). Người Hà Nhì di cư sang Việt Nam từ Vân Nam Trung Quốc, những cuộc di cư chủ yếu vào thế kỷ 18, khoảng 300 năm về trước.

Dân số, địa bàn cư trú và đời sống

Dân số người Hà Nhì tại Việt Nam khoảng 25.539 người (2019). Có mặt tại 32 trên 64 tỉnh thành Việt Nam. Địa bàn sinh sống của người Hà Nhì chủ yếu ở khu vực miền núi phía Bắc, dọc theo biên giới Việt – Trung thuộc các tỉnh Điện Biên, Lai Châu và Lào Cai. Vì người Hà Nhì có dân số thấp, địa bàn sinh sống chủ yếu ở những khu vực núi cao, vùng sâu vùng xa nên du khách rất có ít cơ hội được gặp.

Tại Việt Nam, người Hà Nhì được chia thành 3 nhóm địa phương là Hà Nhì Cồ Chồ, Hà Nhì Nà Mi (hay Hà Nhì Hoa) và Hà Nhì Đen. Người Hà Nhì Nà Mi hay Hà Nhì Hoa chủ yếu sinh sống ở vùng núi cao huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu, chiếm 63% tổng số người Hà Nhì tại Việt Nam. Người Hà Nhì Đen sinh sống ở một số khu vực thuộc xã Y Tý, Mường Hum huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai. Đây là nhóm người Hà Nhì du khách có cơ hội được tiếp cận nhiều nhất vì nằm trên tuyến điểm du lịch Hà Nội – Lào Cai – Lũng Pô – Y Tý – Chợ Mường Hum.

Người Hà Nhì chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa nước trên ruộng bậc thang, làm nương rẫy và chăn nuôi gia súc gia cầm. Nhà trình tường có kiến trúc hình vuông, mái lợp cỏ tranh hoặc rơm rạ tạo thành 4 mái hình chóp nhìn từ xa trông giống cây nấm nên được ví von gọi là “nhà nấm”.

Trang phục của người Hà Nhì có màu Chàm đen. Trang phục nữ có thêm họa tiết màu xanh. Vào những ngày lễ hội, phụ nữ có chồng thường đội trên đầu một búi tóc giả giống như người thái, nhưng búi tóc của phụ nữ Hà Nhì được tết lại thành búi lớn và cuốn quanh trên đầu cùng với khăn và trang trí.

Người Hà Nhì có đời sống văn hóa, phong tục tập quán phong phú. Ngoài tết nguyên đán truyền thống theo người Kinh, người Hà Nhì còn có tết Thiếu Nhi tổ chức vào tháng giêng, lễ hội Khô Già Già hay lễ hội cầu mùa thường được tổ chức vào ngày thìn đầu tiên của tháng 6 Âm Lịch.

Ngôn ngữ người Hà Nhì thuộc nhóm ngôn ngữ Lô Lô – nhóm dân tộc chủ yếu sống ở vùng Đồng Văn, Mèo Vạc Hà Giang và huyện Bảo Lâm, Bảo Lạc tỉnh Cao Bằng. Người Hà Nhì thân thiện, mến khách tới nhà. Nếu có dịp lên vùng Y Tý, Mường Hum vào các dịp lễ hội, chắc chắn bạn sẽ được mời tới dự những bữa tiệc ấm cúng cùng gia đình người Hà Nhì.